نمونه مکعبی
در انگلستان انجام آزمایش مقاومت فشاری بتن بر روی نمونه مکعبی بسیار مرسوم می باشد. نمونه مکعبی از بتن به ابعاد 15 cm را پس از بعمل آمدن بین دو صفحه موازی دستگاه اندازه گیری مقاومت فشاری گذاشته و سپس تحت اثر نیروی فشاری قرار می دهند. تنش در مرحله خرابی بتن بعنوان مقاومت فشاری آن محسوب می گردد.
نمونه استوانه ای بتن
در آمریکا روش تست مقاومت فشاری بتن توسط نمونه استوانه ای بسیار متداول می باشد. بتن در قالب استوانه ای به ارتفاع 30 cm و قطر 15 cm ریخته شده، برای مدت معلومی بعمل آمده و سپس توسط دستگاه سنجش مقاومت فشاری بتن فشرده می گردد.در این حالت مقدار تنش در زمان خرابی نمونه بعنوان مقاومت فشاری بتن محسوب
می شود.
معمولاً برای یک نوع بتن، مقاومت فشاری نمونه بتن استوانه ای از نوع نظیر آن برای نمونه مکعبی کمتر می باشد که این اختلاف عمدتاً ناشی از تفاوت ابعاد و شکل دو نمونه بتنی می باشد.
ضریب تبدیل مقاومت بین نمونه مکعبی واستوانه ای
عموماً مقاومت نمونه استوانه ای بین 5-25 درصد کمتر از مقاومت نمونه مکعبی برای یک مخلوط بتن داده شده می باشد، درصد تفاوت با افزایش مقاومت بتن کاهش می یابد. مقدار ضریب تبدیل مقاومت از نمونه استوانه ای به مکعبی برای بتن سازه ای حدود 1.20-1.25 می باشد. مقادیر تقریبی معادل مقاومت بتن نمونه استوانه ای با نظیر آن در نمونه مکعبی بشرح جدول ذیل می باشد.
| مقاومت نمونه مکعبی معادل | مقاومت نمونه استوانه ای معادل |
| Psi | Kg/cm2 | Psi | Kg/cm2 |
| 2175 | 150 | 1740 | 120 |
| 2900 | 200 | 2320 | 160 |
| 3625 | 250 | 2900 | 200 |
| 4350 | 300 | 3625 | 250 |
| 5365 | 370 | 4350 | 300 |
| 6525 | 450 | 5075 | 350 |
| 8700 | 600 | 7250 | 500 |
تیپ بندی بتن براساس آیین نامه بتن ایران و نشریه 101
در آیین نامه بتن ایران (آبا) رده بندی بتن براساس مقاومت مشخصه آن بترتیب زیر است :
C6, C8, C10, C12, C16, C20, C25, C30,C40, C45, C50
اعداد بعد از C بیانگر مقاومت فشاری مشخصه بتن برحسب نیوتن بر میلیمتر مربع می باشند.
(1 N/mm2=10 kg/cm2)
(برای مثال بتن C20 مقاومت فشاری 200 kg/cm2 دارد.)
- کلیه ضوابط مربوط به مقاومت فشاری مشخصه بتن براساس آزمایشهای نمونه های استوانه ای به ابعاد 150×300 mm استوار است. در صورت استفاده از نمونه های استوانه ای یا مکعبی غیراستاندارد مقاومت آنها باید به مقاومت نظیر نمونه های مورد نظر تبدیل شود.
- بتن های رده C12 و پایین تر می توان نسبتهای اختلاط را براساس تجارب قبلی و بدون مطالعه آزمایشگاهی تعیین کرد.
- برای بتن های رده C25 و پایین تر می توان نسبتهای اختلاط استاندارد مطابق دفترچه مشخصات فنی عمومی را ملاک قرار داد مشروط بر آنکه مصالح مصرفی استاندارد باشند.
- برای بتنهای رده C30 و بالاتر نسبتهای بهینه اختلاط مصالح باید از طریق مطالعات آزمایشگاهی بدست آید.
میزان تقریبی آب مصرفی بتن برحسب لیتر در متر مکعب
| نوع بتن | اسلامپ (میلیمتر) | اندازه بزرگترین دانه ها (میلیمتر) |
| 5/9 | 5/12 | 19 | 25 | 5/37 | 50 * | 75 * | 150 * |
| بتن معمولی | 30 – 50
80 – 100
1500- 180 | 205
225
240 | 200
215
230 | 185
200
210 | 180
195
205 | 160
175
185 | 155
170
180 | 145
160
170 | 125
140
ــ |
| درصد تقریبی هوای موجود در بتن | 3 | 5/2 | 2 | 5/1 | 1 | 5/0 | 3/0 | 2/0 |
| بتن هوادار | 30 – 50
80 – 100
150 - 180 | 180
200
215 | 175
190
205 | 165
180
190 | 160
175
185 | 145
160
170 | 140
155
165 | 135
150
160 | 120
135
ــ |
| متوسط هوای توصیه شده (درصد) | 8 | 7 | 6 | 5 | 5/4 | 4 | 5/3 | 3 |
*میزان اسلامپ برای بتن هایی که حداکثر قطر دانه های بیش از 5/37 میلیمتر است، باید پس از حذف مصالح بزرگتر از 5/37 میلیمتر تعیین شود.
