مقاله اخلاق عملی و الگوهای آن

يكى از دانش‏هاى مفيد،
علم «اخلاق‏» است. اين واژه، جمع‏«خلق‏» است‏به معناى خوى، طبع، سجيه و عادت.
موضوع اين علم رفتار و كردار آدمى است. همه عالمان و دانشوران‏و فيلسوفان از
روزگاران كهن تا به امروز به اين رشته از دانش،علاقه و دل بستگى داشته‏اند و هر يك
به نحوى در باب آن سخن‏گفته‏اند. اما اخلاق بر دو نوع است: نظرى و عملى. اخلاق
نظرى‏در باره پايه‏ها و مبانى اخلاق، مفهوم تكليف اخلاقى و مسائلى ازاين دست، بحث
مى‏كند ; يعنى مباحثى كه مستقيما به فعل اخلاقى‏مربوط نمى‏شود، اما اخلاق عملى مستقيما
به خود عمل مربوط است،انجام عمل احسان، پرهيز از دروغ، غيبت، بهتان، احترام به
پدرو مادر و مسائلى از اين قبيل كه به قصد قربت انجام مى‏شود درحوزه اخلاق عملى
است. آن چه كه براى شخص مومن ارزش‏مند است اخلاق عملى است، زيرا تاعمل خير با
نيت‏خالص، انجام نگيرد، رشد و كمال و فلاح محقق‏نخواهد شد. هرچه ما در باره اخلاق
و يا عرفان نظرى تفحص كنيم،جز انبوهى از اطلاعات و معلومات چيزى نصيبمان نخواهد
شد، زيراكه قلب و دل ما از آن‏ها بى‏بهره است فقط چاقى و فربهى ذهن،صورت گرفته
است. اين سخن به معناى بى‏ارجى و بى‏منزلتى عرفان و اخلاق نظرى نيست،چرا كه آن هم
در جاى خود مغتنم است، بلكه سخن در راه نجات ومسير رشد و برآمدن انسان است. شك
نيست كه جمع بين اخلاق نظرى وعملى، بسيار پسنديده است و آدمى را مسلط مى‏كند، اما
تقيد برعمل و سلوك در مسير اخلاق عملى است كه انسان را از دره‏هاى‏هولناك دنيا و
آخرت، نجات مى‏دهد. سالك در مسير اخلاق عملى، به دنبال الگو است تا بتواند از
اوسرمشق بگيرد و طى طريق نمايد. در مكتب ما چهارده معصوم پاك‏عليهم السلام بهترين
الگو براى سلوك و گام زدن در وادى اخلاق‏عملى هستند; همان‏هايى كه خداوند متعال
آنان را پاك گردانيد وسپس اسوه قرار داد. از اين رو است كه در اين مقاله،
اشاره‏اى‏كوتاه به اين الگوهاى اخلاق عملى مى‏افكنيم.