جزوه حسابداری اسلامی

مضاربه: قراردادی است بین دو طرف که یکی سرمایه را بر عهده می گیرد و دیگری تجارت با آن سرمایه را متقبل می شود تا سود حاصله را بر اساس نسبتی که با هم قرار گذاشتند بین خود تقسیم کنند. در صورت وجود زیان تنها صاحب سرمایه خسارت را تحمل می کند و ضرر کارپرداز تنها کوشش و اقدامات بی نتیجه است تعیین سود معین در مضاربه ممنوع است چون حالت ربا به خود میگیرد

مرابحه: فروش کالا به بهای معلوم به مشتری به ترتیبی که تمام یا قسمتی از بهای کالا به اقساط مساوی یا غیر مساوی درذسررسید یا سررسیدهای معین دریافت شود.
اجاره به شرط تملیک: عقدی است که در آن شرط می شود مستأجر در پایان مدت اجاره در صورت عمل به شرط مندج در قرارداد عین مستأجره را مالک گردد.
مشارکت: درقرارداد مشارکت تمامی شرکا به میزان مشخصی سرمایه گذاری کرده و هر شریک به میزان سرمایه گذاری اش حق مدیریت شرکت را دارد و در صورت بروز سود و زیان هر شریک به میزان سرمایه گذاری اش از آن بهره مند می گردد.

اهداف حسابداری اسلامی

 1- سود مندی برای تصمیم گیری

میتوان برای تعیین اهداف از دو رویکرد استفاده کرد:
الف- تعیین اهداف بر مبنای اصول و روشهای اسلام و سپس بررسی این اهداف با توجه به مبانی نظری موجود.
ب- شروع کار ازمبانی نظری موجود و تطبیق آن با شریعت اسلام.

رویکرد اول را یکی از علمای شریعت انجام داده است و رویکرد دوم توسط یک متخصص حسابداری.

نهایتا تعریف اهداف بر اساس رویکرد دوم پذیرفته شد.

2- مباشرت

مفهوم مباشرت از آیین مذهبی به ویژه مسیحیت سرچشمه گرفته است. یعنی انسان در برابر خداوند امانتدار منابعی است که به او سپرده شده است.
مفهوم فعلی مباشرت بسیار نزدیک به مفهوم سودمندی برای تصمیمگیری است، اما اطلاعات لازم برای مباشرت کمتر از اطلاعات لازم برای تصمیم گیری است.
زیرا بر اساس مفهوم مباشرت، سرمایه گزاران و اعتبار دهندگان بالقوه به عنوان استفاده کننده تلقی نمی شوند. علاوه براین، اطلاعات لازم برای مدل پیش بینی استفاده کنندگان ارائه می گردد و اساسا به گذشته نگاه می شود.
سازمان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلامی ( AAOIFI ) ، مباشرت را به عنوان یکی از اهداف ارائه اطلاعات پذیرفته است.این سازمان تصریح کرده است که یکی از اهداف حسابداری مالی کمک به محافظت داراییها و بهبود تواناییهای مدیریتی بانک های اسلامی است.

3- پاسخگویی

پاسخگویی مفهومی گسترده تر از مباشرت دارد. پاسخگویی را به عنوان وظیفه ارائه حساب یا بازخواست در رابطه با اقداماتی تعریف کرده اند که یک شخص مسئولیت آن را بر عهده دارد. در این تعریف پاسخگویی در قالب رابطه کارفرما و کارگزار بیان شده است. پاسخ خواه(کارفرما) و پاسخگو(کارگزار) وارد یک رابطه قراردادی می شود.

4- پاسخگویی اسلامی

بحث درباره پاسخگویی اسلامی با توصیف مفهوم خلافت شروع می شود. براساس این مفهوم قرانی، انسان خلیفة الله است که امانت الهی به او سپرده شده است. انسان نه تنها در قبال مسائل معنوی بلکه در رابطه با موضوعات اجتماعی، تجاری و قراردادی باید پاسخگو باشد، زیرا خداوند به او دستور داده هر انچه به او سپرده شده است بازگرداند.

5- پاسخگویی از طریق زکات

نتایج تحقیقات نشان می دهد که هدف اصلی اطلاعات حسابداری اسلامی، ارائه اطلاعات برای ایفای تعهد پاسخگویی به صاحب اصلی(خدا) است. پیشنهاد شده است که سازمان های اسلامی باید زکات مدار باشند نه سود مدار.یعنی سود خالص نباید به عنوان مبنای ارزیابی عملکرد استفاده شود بلکه هدف باید متوجه پرداخت زکات بیشتر باشد.

معایب محاسبه زکات:

1- محدود شدن حوزه گزارشگری مالی: تمرکز بر زکات موجب محدود شدن حوزه گزارشگری مالی می شود و لازم است اهداف گسترده تری در نظر گرفته شود.
2- محدود شدن مقاصد مفاهیم نظری از عمومی به محاسبه زکات: مفاهیم نظری در حسابداری برای گزارشگری با مقاصد عمومی است. اگر هدف را به زکات محدود کنیم مثل این است که در حسابداری کنونی هدف را محاسبه مالیات بدانیم. چنین رویکردی در حسابداری مالی مردود است.
3- جایگزینی حداکثر سازی زکات به جای حداکثر سازی سود: معمولاً زکات در کشورهای اسلامی ذیربط تابعی از افزایش داراییها شامل (درآمد و سود) است و نرخ آن در حدود 2.2 درصد خالص داراییها است.

و...